سرعت شاتر در عکاسی یکی از متغیرهای بسیار مهم جهت افزایش کیفیت تصویر محسوب می شود. با تنظیم درست Shutter Speed می توانید میزان روشنایی عکس را با توجه به سلیقه خود تغییر دهید. علاوه بر آن امکان ایجاد جلوه های دراماتیک نظیر تار کردن یا فریز کردن تصاویر هم برایتان فراهم می شود.
بد نیست بدانید که سرعت شاتر در کنار دیافراگم و ISO جزء ارکان اساسی تنظیمات دوربین به شمار می رود. در ادامه نحوه اندازه گیری سرعت شاتر برای عکاسی و چگونگی پیدا کردن آن را آموزش خواهیم داد.
مفهوم سرعت شاتر در عکاسی چیست؟
شاتر در واقع همان پرده جلوی سنسور دوربین است که تا قبل از راه اندازی دستگاه بسته باقی می ماند. اما بلافاصله پس از روشن کردن دوربین، این پرده باز شده و سنسور را در معرض نورهای عبوری قرار می دهد. بعد از جمع آوری نور توسط حسگر، شاتر مجدداً بسته شده و از برخورد نورهای اضافه با سنسور ممانعت به عمل می آورد. تمام این عملیات در مدت زمان بسیار کوتاهی در حد چند صدم ثانیه انجام می گیرد.
حال به مدت زمانی که Shutter در حالت باز قرار دارد و نور را به سنسور منتقل می کند، سرعت شاتر می گویند. پس این سرعت به مدت زمانی اشاره دارد که دوربین مشغول ثبت تصاویر است. سرعت شاتر در عکاسی می تواند یکی از حالت های طولانی، سریع و پایین را داشته باشد.
هنگامی که از شاتر آرام استفاده کنید، سنسور به مدت طولانی تری در معرض نور قرار داده می شود. این کار تاثیر زیادی در ایجاد افکت Motion Blur یا همان محو شدن حرکات دارد. در طرف مقابل چنانچه از سرعت شاتر سریع و کوتاه استفاده نمایید، قادر خواهید بود اجسام متحرک را فریز کنید.
نحوه اندازه گیری سرعت شاتر
هنگامی که Shutter Speed دوربین شما کمتر از یک ثانیه باشد، جهت سنجش آن عبارت کسری از ثانیه به کار می رود. این روزها بسیاری از دوربین های بدون آینه و DSLR از سرعت شاتر بسیار بالا بهره می برند. این تجهیزات قادرند در حالت ایده آل با سرعتی معادل 4000/1 ثانیه یا بالاتر تصاویر مورد نظر را به ثبت برسانند. در طرف مقابل برای دوربین های DSLR طولانی ترین سرعت شاتر حدود 30 ثانیه است. اگر بخواهید هنگام ثبت تصاویر از سرعت های بسیار آهسته استفاده کنید، نیاز به تهیه ابزارهای جانبی خواهید داشت.
انواع سرعت شاتر
به طور کلی سرعت شاتر در عکاسی شامل سه دسته طولانی، پایین (آهسته) و سریع (بالا) است. در زیر تلاش کرده ایم که هر سه نوع Shutter Speed را مورد بررسی قرار دهیم.
سرعت شاتر طولانی
سرعت شاتر طولانی به موارد بالای یک ثانیه اطلاق می شود. در صورتی که Shutter Speed در بازه ای بین 100/1 ثانیه تا 1 ثانیه باشد، در دسته طولانی جای می گیرد. این میزان سرعت معمولاً برای عکاسی در شرایط کم نور یا جهت ثبت عمدی حرکت در سوژه به کار می رود. البته برای ثبت چنین تصاویری حتماً باید از سه پایه استفاده کنید.
ناگفته نماند میزان لرزش دوربین علاوه بر شاتر به نوع لنز آن نیز وابسته است. بعضی از لنزهای موجود در بازار نظیر Nikon 70-200mm f/2.8 از قابلیت کاهش لرزش بهره می برند. به لطف این ویژگی می توانید حتی بدون سه پایه دوربین را در دست بگیرید و از Shutter Speed پایین استفاده کنید. چنانچه لنزی که مورد استفاده قرار می دهید، مجهز به ویژگی کاهش لرزش نباشد، باید به نحوه گرفتن دوربین در دست توجه ویژه ای داشته باشید. علاوه بر آن از قانون تعیین زمان سرعت Shutter استفاده نمایید.
سرعت شاتر سریع
شاتر سریع یکی از پرکاربردترین انواع سرعت شاتر در عکاسی محسوب می شود. هدف از به کار بردن آن نیز ایجاد انجماد یا همان فریز در سوژه های متحرک است. عکاسان حرفه ای از این ویژگی برای ثبت حرکات سوژه های بسیار سریع مانند خودروهای در حال حرکت استفاده می کنند.
برای مثال تصور نمایید که می خواهید از پرواز یک پرنده عکس بگیرید. در چنین شرایطی به کمک تنظیم دوربین روی Shutter Speed بالا می توانید تصاویری با وضوح بسیار زیاد به ثبت برسانید. کارشناسان نمایندگی سونی توصیه می کنند برای عکاسی از پرندگان از سرعت شاتر معادل 100/1 ثانیه یا بالاتر استفاده نمایید. جهت ثبت تصویر سوژه هایی که حرکت آهسته تری دارند، سرعت های 200/1 ثانیه، 100/1 ثانیه و مقادیر کمتر هم کفایت می کند.
سرعت شاتر پایین
با تنظیم دوربین روی Shutter Speed پایین، سنسور دستگاه به مدت طولانی تری در معرض تابش نور قرار می گیرد. این نوع سرعت شاتر در عکاسی معمولاً برای ثبت تصاویر وسایل نقلیه مانند اتومبیل و موتور سیکلت کاربرد دارد. در واقع هدف عکاس این است که با محو کردن عمدی چرخ های متحرک حس سرعت زیاد را به مخاطب انتقال دهد. با توجه به این مطالب می توان گفت که سرعت شاتر پایین جهت ایجاد تاری در سوژه های متحرک مورد استفاده قرار می گیرد.
چنانچه به عکاسی از طبیعت علاقه دارید، می توانید دوربین خود را روی Shutter Speed پایین تنظیم نمایید. با این کار ضمن القای حس حرکت به مخاطب، تصاویر کاملاً واضح ثبت می شوند. ناگفته نماند برای عکاسی در شرایط کم نور حتما باید دوربین را روی سه پایه قرار دهید.
ارتباط سرعت شاتر و نوردهی
سرعت شاتر در عکاسی تاثیر بسیار زیادی روی نوردهی دارد. به این صورت که اگر سرعت طولانی باشد، حسگر دوربین در معرض نور بیشتری قرار می گیرد؛ بنابراین کیفیت عکس حاصله افزایش خواهد یافت. در طرف مقابل به کار بردن Shutter Speed سریع باعث می شود نور کمتری به سنسور تابانده شده، درنتیجه تصاویر تاریک تر به نظر برسند.
از این رو کارشناسان توصیه می کنند در محیط هایی با نور کافی دوربین را روی سرعت شاتر سریع تر تنظیم نمایید. در طرف مقابل برای عکاسی هنگام شب حتماً باید این آیتم را بالا ببرید تا روشنایی عکس به میزان دلخواه برسد. لازم است بدانید Shutter Speed تنها فاکتور موثر بر روی میزان روشنایی تصویر ثبت شده نیست. بلکه باید این قابلیت در کنار ISO و دیافراگم با دقت تنظیم شود تا کیفیت مطلوب حاصل گردد.
چگونه هنگام عکاسی سرعت شاتر را تنظیم کنید؟
اکثر دوربین های موجود در بازار قادرند به طور کاملاً اتوماتیک Shutter Speed را تنظیم نمایند. به این منظور تنها کافی است دوربین را روی حالت Auto قرار دهید تا خود دستگاه آیتم مربوطه را مشخص سازد. البته برای تعیین میزان سرعت شاتر در عکاسی می توانید به صورت دستی نیز عمل کنید.
در صورت تنظیم دستی دو گزینه مختلف پیش رو خواهید داشت. با برگزیدن حالت Shutter Priority شما تنها سرعت شاتر را تعیین می کنید، سپس مطابق با آن دوربین میزان دیافراگم را تنظیم می نماید. اما اگر حالت Manual را انتخاب کنید، ضمن تعیین سرعت شاتر می توانید میزان دیافراگم را هم به دلخواه خود مشخص نمایید. فرقی نمی کند کدام یک از این دو مورد را برگزینید، امکان تعیین میزان ISO هم به طور خودکار یا دستی وجود دارد.
نحوه پیدا کردن سرعت شاتر برای عکاسی
دسترسی به قابلیت سرعت شاتر برای عکاسی در مدل های مختلف دوربین کار نسبتا راحتی است. در بخش بالای دوربین ها یک پنل LCD جهت اعمال تنظیمات وجود دارد. در اغلب مدل ها Shutter Speed در قسمت سمت چپ و بالای این پنل دیده می شود.
برخی از دوربین های DSLR فاقد پنل ال سی دی هستند. در این مدل ها می توانید سرعت شاتر در عکاسی را از طریق منظره یاب مشاهده کنید. چنانچه دستگاه شما دارای پنل و منظره یاب نیست، از طریق نمایشگر قسمت پشتی دوربین دسترسی به این آیتم امکان پذیر خواهد بود.
در صورتی که باز هم نتوانستید Shutter Speed را بیابید، بهتر است دوربین خود را روی حالت Aperture Priority بگذارید. سپس Auto ISO را غیر فعال سازید. اکنون باید یک مرتبه عملیات ثبت تصاویر را در محیط روشن و یک بار نیز در فضای تاریک انجام دهید. بعد از آن عددی را که طی تنظیمات تغییر می کند به عنوان سرعت شاتر در نظر بگیرید.
